در اهمیت «شاهان گرماب» همین بس که گفته می‌شود، یکی از سه آبگرم معدنی دارای خاصیت درمانی فوق العاده قابل شرب در دنیا و تنها آبگرم معدنی قابل شرب در ایران است که از گذشته‌های دور مورد توجه و استفاده مردم از سراسر کشور بوده است.
نزدیک بودن «شاهان گرماب» به مشهد مقدس دومین کلانشهر مذهبی جهان و پایتخت معنوی ایران اهمیت این مکان سیاحتی، درمانی را دوچندان می‌کند.
آبگرم معدنی شاهان گرماب زلال، بی‌بو، بی‌رنگ و بدون گوگرد، آمونیاک و شوره است و آبگرم آن در بهبود عفونتهای پوستی، زخمهای مزمن، واریس، رماتیسم، آرتریت، آرتروز و کوفتگی و دردهای عصبی مؤثر است.

خواص درمانی فوق العاده
اثر درمانی این آب روی بیماری‌های پوستی به خاطر گوگرد آن نیست، بلکه سیلیکات‌های موجود در آب، درمان بیماری‌های پوستی است و چون از نظر کمی املاح زیادی ندارد، نوشیدن آن هم بی‌ضرر بوده و برای معالجه سنگهای مجاری ادرار و بیماری اگزما مفید است.
نکته قابل توجه اینکه آبگرم شاهان گرماب ۴۸ درجه سانتیگراد حرارت دارد و در سالهای مختلف خشکسالی و تر سالی مقدار آن کم یا زیاد نشده و از دل کوه می‌جوشد.آبگرم شاهان گرماب در شهرستان فریمان و در دهستان سفید سنگ واقع شده که فقط ۱۴۰ کیلومتر با مشهد فاصله دارد.
«شاهان گرماب» مسیر دیگری هم دارد؛ این مسیر از جاده سرخس است که ۶۰ کیلومتر از فاصله ۸۴ کیلومتری آن تا مشهد آسفالت است.

چگونه شاهان گرماب پلمب شد
با این اوصاف، « شاهان گرماب» در حال حاضر چه حال و روزی دارد؟
حدود چهار سال پیش بود که خبرنگار عکاس ما با تهیه عکسهایی از داخل حمام شاهان گرماب وضعیت غیربهداشتی و نابسامان این آبگرم معدنی را با عنوان « شاهان گرماب؛ شفابخشی در محیط غیربهداشتی» به تصویر کشید. درست پس از گذشت چند روز از چاپ مطلب بنا به خواسته شبکه بهداشت و درمان فریمان و دستور دادستان این شهرستان « شاهان گرماب» بدون اطلاع رسانی به یکباره پلمب شد.
تعطیل شدن شاهان گرماب و فشار رسانه‌ها، سبب شد مسؤولان وقت از استاندار، رئیس جمعیت هلال احمر و رئیس سازمان میراث فرهنگی خراسان رضوی تا مسؤولان شهرستان فریمان را به تکاپو بیندازد و بازدیدهایی هم انجام دهند وعده‌هایی هم در این زمینه داده شد، اما همچنان این وعده‌ها در بایگانی ذهن و فایلهای اداری جا خوش کرد و این مردم هستند که چهار سال از یک نعمت بزرگ خدادادی محرومند.
این در حالی است که پیش از این سالیانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از مجموعه شاهان گرماب بازدید و استحمام می‌کردند.

مخروبه‌ای که بازدیدکننده دارد
و اکنون پس از گذشت حدود چهار سال که بار دیگر گروه خبری روزنامه قدس سوژه خود را پیگیری «وضعیت شاهان گرماب» انتخاب کرد، تنها کار عمرانی که انجام شده، آسفالت ریزی ۳ کیلومتر از مجموع ۱۲ کیلومتر مسیر خاکی دسترسی به شاهان گرماب از فریمان بود.
شاهان گرماب و همان چند اتاق نامناسب اطراف آن که به هر حال مسافران از روی اجبار از آن استفاده می‌کردند، به مخروبه‌ای بیش شباهت ندارد.
در حمام بسته است و مسافرانی که بدون اطلاع از بسته بودن آن، شاهان گرماب را برای سفر خود انتخاب کرده‌اند، بدون اینکه استحمام کنند، پشیمان از وقتی که تلف کرده‌اند، برمی‌گردند.

ساکنان و مسافران محرومان اصلی
مردم ساکن در شاهان گرماب هم وضع بهتری ندارند؛ آنها که امرار معاششان به حضور مسافران بستگی دارد، اکنون با مشکلات زیادی گذران عمر می‌کنند.
این موضوع را با مجتبی بزم‌آرا، فرماندار فریمان در میان گذاشتیم.
فرماندار فریمان می‌گوید: آبگرم شاهان گرماب در دنیا بی‌نظیر است و خاصیت درمانی فراوانی دارد و از گذشته‌های دور مورد توجه و استفاده مردم از اقصی نقاط کشور بوده است.
وی تعطیلی شاهان گرماب را به دلیل غیربهداشتی و مستهلک بودن مکان آن کار درستی می‌داند و خاطرنشان می‌کند، ادامه کار آن منطقی نبود.
بزم‌آرا در عین حال حدود چهار سال تعطیل بودن این مجتمع آبگرم را با توجه به مراجعه بسیاری از مردم از نقاط مختلف استان و کشور غیرمنطقی و بدون توجیه می‌داند و تصریح می‌کند: این منطقی نیست که مردم بیش از این از خواص این آبگرم محروم شوند و نتوانند از این نعمت خدادادی استفاده کنند.

اطلاع رسانی کرده‌ایم
وی در پاسخ به این پرسش خبرنگار ما که تعداد زیادی از خانواده‌ها بویژه در روزهای تعطیل به شاهان گرماب می‌روند و با در بسته حمام آبگرم مواجه شده و دوباره این مسیر طولانی را بدون بهره بردن از مزایای آبگرم معدنی برمی‌گردند، خاطرنشان می‌کند: ما در طول مسیر بوسیله بنرهایی که نصب شده، اطلاع رسانی کرده‌ایم که ممکن است دیده نشده یا از مسیر دیگری به آنجا رفته‌اند.

هلال احمر تعلل می‌کند
فرماندار فریمان علت به نتیجه نرسیدن تلاشها برای بازسازی و بازگشایی شاهان گرماب را تعلل مدیران هلال احمر- که مدعی مالکیت آنجا هستند- و سازمان گردشگری و میراث فرهنگی خراسان رضوی می‌داند و می‌گوید: عزمی جدی برای به ثمر رسیدن تلاشها از سوی این دو نهاد به چشم نمی‌خورد.
به گفته وی طی حدود ۴ سال گذشته این موضوع در جلسات متعددی که در استانداری برگزار شد، مدیران وقت هلال احمر و سازمان گردشگری قول دادند که پس از بازدید از شاهان گرماب برای آن تصمیم‌گیری کنند که متأسفانه هر دو مدیر عوض شده و کاری انجام نشد.

بدقولی مدیران
وی می‌افزاید: مدیران جدید این دو نهاد نیز با وجود قولی که داده‌اند حتی شاهان گرماب را از نزدیک ندیده‌اند و تا به حال به آنجا نیامده‌اند.
استانداری نیز چند بار از این دو مدیر دعوت کرده به تفاهم برسند که همچنان مشکل لاینحل باقی مانده است.
فرماندار فریمان یک راه هم ارایه می‌کند و می‌گوید: تنها راه بهره‌برداری دوباره از شاهان گرماب استفاده از بخش خصوصی است، منتها بخش خصوصی در قبال سرمایه گذاری خود مدت زمان بهره‌برداری طولانی‌تری را پیشنهاد می‌دهد.

سرمایه گذاری بخش خصوصی
وی می‌افزاید: در این زمینه هم با پیگیری‌های زیاد سرمایه‌گذار هم پای کارآمد، اما مدت بهره‌برداری در قبال ساخت و توسعه حمام، فضاهای رفاهی و اسکان و فضاهای خدماتی را به مدت ۲۰ سال پیشنهاد داد که هلال احمر مخالفت کرد و به واگذاری شاهان گرماب به مدت ۱۰ سال راضی شد که سرمایه‌گذار اعلام کرد، مقرون به صرفه نیست و کناره‌گیری کرد.

بازسازی دیرهنگام
بزم‌آرا، بازسازی و توسعه شاهان گرماب را در سه مرحله قابل انجام دانست که در مرحله اول ساخت استخر و حمام باشد که در کمتر از یکسال قابل انجام است.
وی در مرحله‌های بعد هم مجموعه‌های خدماتی، رفاهی، استراحت، پارکینگ، رستوران و مجموعه‌های رفاهی و تفریحی مثل پارک کودک و... را پیش‌بینی کرد.
وی تأکید می‌کند: تلف کردن زمان به نفع هیچ کسی بویژه به نفع مردم نیست و اگر از همان روز تعطیلی شاهان گرماب توسعه و بازسازی آغاز شده بود تا به حال حدود ۴ سال از بازسازی آن گذشته بود و حداقل سه سال مردم از آبگرم شاهان گرماب استفاده می‌کردند.
وی در مورد ۹ کیلومتر مسیر خاکی دسترسی و مشکل آب آشامیدنی شاهان گرماب هم تصریح کرد: به محض شروع به کار بازسازی این مجتمع آبگرم، کار اجرایی آسفالت و آبرسانی آغاز خواهد شد.
فرماندار فریمان در عین حال از خبرنگار ما خواست، در گزارش خود بنویسد «رسماً از مردم منطقه، شهرستان فریمان و از مردم استان و کشور عذرخواهی می‌کنم و اگرچه ما در این خصوص خیلی مقصر نیستیم، اما مسؤولیت را می‌پذیرم و امیدوارم با همکاری جمعیت هلال احمر و سازمان میراث فرهنگی مشکل شاهان گرماب برطرف شود.

مردم، پیک موتوری ادارات و سازمانها
به سراغ یکی از ساکنان شاهان گرماب می‌روم که معتقد است، در تعطیلی این مجتمع بیشتر از همه مردم ساکن این روستا ضرر کرده‌اند. عباس حجاز می‌گوید: برای بازگشایی و توسعه شاهان گرماب چهار سال است که مدام مثل یک پیک موتوری به این اداره و آن سازمان می‌رویم، اما نتیجه‌ای نگرفته‌ایم.
به گفته وی، حتی با «صلاحی» استاندار سابق خراسان رضوی صحبت کرده‌ام و وی در بازدید از شاهان گرماب تأکید کرد که اینجا را راه بیندازند، اما به نظرم هلال احمر زیر بار نمی‌رود.
به گفته وی، چند خانواری که در اینجا زندگی می‌کنند، هیچ درآمدی ندارند و از آب آشامیدنی و بهداشت محرومند و جوانها از بیکاری رنج می‌برند.

هلال احمر را به آبگرم چه کار؟
وی می‌گوید: پرسش اصلی این است که چه سنخیتی میان وظایف هلال احمر با مجموعه آبگرم معدنی وجود دارد و دوم اینکه اگر هلال احمر توان اداره این مجموعه را ندارد، چرا این وظیفه را محول نمی‌کند و سوم؛ درآمد حاصل از سالها فعالیت حمام آبگرم معدنی شاهان گرماب تا به حال چقدر بوده و چرا برای بهداشتی کردن و توسعه حمام آن هزینه نشده است.
وی می‌افزاید: پس از بازدید استاندار وقت در سال ۹۰، وی جمعیت هلال احمر و سازمان میراث فرهنگی را مکلف کرد که طی ۲۰ روز تکلیف شاهان گرماب را مشخص کنند، اما تاکنون هیچ اتفاقی نیفتاده است.

مدعی العموم پاسخ دهد
حجاز از شکایتش به دیوان عدالت اداری و رسیدگی آن در مهرماه امسال می‌گوید و می‌افزاید: سرانجام مدعی العموم باید پاسخ مردم را بدهد که چرا جلوی استفاده از این نعمت خدادادی را گرفته‌اند و مردمی که از سراسر کشور به شاهان گرماب می‌آیند، دست خالی برمی‌گردند.
وی تأکید می‌کند: به نظر من آبگرم این روستا از یک چاه نفت باارزش‌تر است و از همین آب که ۴۸ درجه سانتیگرد حرارت دارد، ۶-۵ معدن به وجود آمده که در حال استخراج هستند.
حجاز که خود را عضو افتخاری سازمان میراث فرهنگی معرفی می‌کند، به ساختمان حمام شاهان گرماب اشاره می‌کند و می‌گوید: این ساختمان ۱۲۰۰ سال قدمت دارد و اگر وقفی هم به هلال احمر شده، با نیت رسیدگی و تأمین رفاه مسافران بوده که با تعطیلی آن نیات واقف محقق نمی‌شود.
وی با بیان اینکه مردم منطقه و حتی بسیاری از مناطق کشور نگاه اعتقادی به شاهان گرماب دارند، از مسؤولان ذی‌ربط خواست، بیشتر از این کار توسعه و بازگشایی این مجموعه را به تأخیر نیندازند.

عزمی برای تعیین تکلیف نیست
در این خصوص لشکری، مدیر توسعه گردشگری خراسان رضوی می‌گوید: مجموعه حمام و تأسیسات شاهان گرماب از نظر اعیان ثبت ملی شده و زیرنظر سازمان میراث فرهنگی است و بهره‌بردار آن جمعیت هلال احمر است که به دلیل مسایل غیربهداشتی و استفاده نادرست، دادستان فریمان حکم پلمب آن را داده است.
وی با بیان اینکه هر سال هزاران گردشگر از آبگرم‌های سرعین استفاده می‌کنند و مهمترین آبگرم خراسان رضوی و کشور تعطیل است، می‌گوید: به نظرم در دهه ۴۰ مدیریت آبگرم‌های کشور در اختیار هلال احمر قرار گرفت، اما کسانی برای توسعه و احیای آبگرم‌های سرعین تا تعیین تکلیف آن تلاش کردند، اما در استان چنین عزمی وجود نداشت.

تغییر مدیران و مسأله لاینحل
وی می‌افزاید: پس از پلمب شاهان گرماب هر سه مدیر متولی در استان تغییر کردند؛ یعنی هم مدیر هلال احمر، هم من که رئیس سازمان میراث فرهنگی بودم و هم استاندار تغییر کردند، بنابراین مشکل همچنان لاینحل ماند.
به گفته مدیر مرکز توسعه گردشگری خراسان رضوی، یک مدیر ارشد مانند استاندار و دکتر فقیه رئیس جمعیت هلال احمر کشور موضوع را پیگیری و تکلیف را مشخص کنند.

حفاظت و مرمت ساختمان قدیمی
لشکری در عین حال موضوع نگهداری و مرمت ساختمان قدیمی حمام- که ارزش تاریخی دارد- و استفاده همزمان از آبگرم شاهان گرماب را منتفی نمی‌داند و می‌گوید: براساس طرحی که تهیه شده، می‌توان آب را به محل دیگری از جمله کشتارگاه شاهان هدایت کرد و حمام و استخر جدیدی ساخت.
وی اولین گام احیای شاهان گرماب را مشخص کردن بهره‌بردار ذکر و تأکید می‌کند: شاهان گرماب می‌تواند گردشگران فراوانی را جذب کند.

احیای آبگرم اعتبار ندارد
وی با بیان اینکه بیش از ۹۰ آبگرم معدنی در کشور وجود دارد، که براساس بررسی‌ها و معیارهای کارشناسان ۴۰ آبگرم اولویت‌دار تشخیص داده شده و از میان آنها، ۱۲ آبگرم شاخص هستند و شاهان گرماب یکی از آنهاست.
وی تأکید می‌کند: شروع کار باید از هلال احمر باشد و به گمانم سازمان گردشگری و میراث فرهنگی آمادگی کار را دارد.
به گفته لشکری، مشکل اعتباری را می‌توان با سپردن کار و بهره‌برداری طولانی مدت‌تر به بخش خصوصی برطرف کرد.
وی پیشنهاد دیگری هم مطرح می‌کند و می‌گوید: معاونت زیارت در خراسان رضوی نیز با توجه به اعتباراتی که می تواند در اختیار بگیرد، توان احیا و توسعه شاهان گرماب را دارد.

جذب گردشگران خارجی
لشکری با توجه به تجربه مدیریتی و بررسی‌های خود از آبگرم‌های دیگر در داخل و خارج کشور می‌گوید: آبگرم ایوب پیغمبر در خراسان شمالی با تلاش مسؤولان بخوبی توانست از اعتبارات استفاده کند.این اعتبار می‌توانست برای مشهد در شاهان گرماب هم جذب شود.
وی در پایان تأکید می‌کند: شاهان گرماب از هر نظر شایستگی بیشتری نسبت به آبگرم‌های دیگر از نظر خواص درمانی و جذب گردشگر دارد، در صورتی که مدیران متولی منافع مردم را بر منافع سازمانی خود ترجیح دهند.